Prawa autorskie do grafik w Internecie – jak ich nie złamać?

Prawa autorskie do grafik w Internecie – jak to właściwie z nimi jest? Czy na pewno mogę bez przeszkód wykorzystywać na swojej stronie WWW obrazki, które znalazłam w sieci?

Doskonała Rynn rysuje zobrazowała wszystko to, co chcę przekazać w dzisiejszym artykule. Tak, grafika została opublikowana za zgodą autorki, a w szerszym kontekście znajduje się w dalszej części artykułu.

Szukając odpowiedzi na to pytanie znajdziecie wiele informacji, często niestety mijających się z prawdą. Wielu z Was myśli pewnie też, ze skoro ktoś wrzucił do sieci śmieszny obrazek to z pewnością nie będzie miał nic przeciwko temu, że ja tę grafikę wykorzystam na swoim blogu.

Prawa autorskie

Według definicji pochodzącej z Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 roku, przedmiot prawa autorskiego to: „(…) każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).” 

Treść tej samej ustawy głosi, iż prawa autorskie to ogół praw, które przysługują autorowi utworu, albo przepisy upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści. Nie oznacza to jednak, że każdy autor nie życzy sobie, aby wykorzystywać jego pracę.

Prawa osobiste i majątkowe

Autorom przysługują dwa rodzaje praw: osobiste i majątkowe. Osobiste są przede wszystkim związane z jego osobą, określające personalną więź z utworem. Aby uszanować osobiste prawa autora, należy przy publikacji danej treści podać jego imię, nazwisko lub pseudonim artystyczny.

Kiedy naruszamy prawa osobiste? Gdy nie podpisujemy udostępnionej treści imieniem i nazwiskiem jej autora, lub gdy wymazujemy jego podpis z grafiki.

Prawa majątkowe są ściśle związane z tym, czego autor oczekuje od nas w zamian za wykorzystanie jego utworu. Oczekiwania te mogą mieć charakter finansowy, ale mogą również skupiać się na spełnieniu innych warunków. Najważniejsze jest zatem to, aby te warunki poznać. Może się bowiem okazać, że autor oddaje utwory do swobodnego wykorzystania.

Kiedy naruszamy prawa majątkowe? Gdy wykorzystujemy muzykę z popularnego utworu do spotu reklamowego swojej firmy.

Czy to znaczy, że nie mogę użyć żadnej grafiki znalezionej w sieci?

Nie. Istnieje mnóstwo grafik, które nigdy nie były objęte prawami autorskimi, lub prawa te wygasły. Poza tą pulą, mamy jeszcze szeroką gamę utworów objętych otwartymi licencjami, takimi jak Creative Commons. Autorzy obrazków z otwartą licencją zgadzają się na ich wykorzystanie i rozpowszechnianie, o ile spełnimy określone warunki. Najczęściej chodzi o poszanowanie praw osobistych oraz niewykorzystywanie utworów w celach zarobkowych.

Licencje – to musisz wiedzieć

Licencje utworów wytyczają ramy, w których możemy się poruszać jako odbiorcy treści. Niektóre zezwalają nam na dowolne postępowanie z utworem: rozpowszechnianie go, modyfikacje, czy używanie do celów komercyjnych. Są też takie, które nie zezwalają na żadną z tych czynności. Licencje musimy znać, jeśli chcemy swobodnie i legalnie tworzyć w Internecie.

All Rights Reserved – wszystkie prawa zastrzeżone, twórczość objęta tą licencją jest chroniona prawami autorskimi, a jej autor nie pozwala na wykorzystywanie i rozpowszechnianie jej. Co zrobić, gdy chcemy udostępnić twórczość z tą licencją? Przede wszystkim skontaktować się z autorem i poznać jego warunki.

Creative Commons – pewne prawa zastrzeżone, autor utworu sam określa w jakim zakresie jego dzieło może zostać skopiowane, udostępnione, rozpowszechnione, czy zmodyfikowane. Istnieje kilka typów licencji Creative Commons, a każdy z nich określa inne zasady wykorzystywania twórczości.

Najbardziej swobodnym rodzajem licencji Creative Commons jest Public domain (CC0). Utwory nią oznaczone nie są ograniczone restrykcjami odnośnie prawa autorskiego. Oznacza to, że możemy wykorzystywać je zarówno w celach komercyjnych, jak i prywatnych. Możemy je modyfikować, a także dowolnie rozpowszechniać. Z tym rodzajem licencji możemy spotkać się w bankach zdjęć.

Nie bądź Januszem, działaj zgodnie z prawem

Okazuje się, że zawłaszczanie cudzej pracy poprzez publikowanie grafik, mniej lub bardziej znanych rysowników, stało się normą w mediach społecznościowych. Niektórzy używają kradzionych grafik, aby być modnym, bo jak powszechnie wiadomo, popularny obrazek bardzo szybko zdobywa szerokie zasięgi i skupia uwagę odbiorców. Są też niestety tacy, którzy potrafią na cudzej pracy zbudować kampanię marketingową swojej firmy, czyli w wielkim skrócie: zarabiać. Problem nie dotyczy tylko mediów społecznościowych, ale również witryn i blogów w Internecie. Twórcy rysunkowi postanowili wytoczyć przeciw temu procederowi swoje najcięższe działa i lawinowo zaczęli publikować obrazki wyśmiewające wszystkich tych, którzy budują popularność na cudzej pracy

Przedstawiam, moim zdaniem, najlepszą grafikę, którą udało mi się znaleźć z tej okazji. Jej autorka, Rynn Rysuje, zgodziła się oczywiście na umieszczenie jej na naszym blogu, a tym samym propagowanie świadomości w dziedzinie praw autorskich.

Prawa autorskie do grafik – jak ich nie złamać?

1. Czytajmy regulaminy banków zdjęć, czyli tzw. stocków, zanim pobierzemy z nich grafikę.

2. Sprawdzajmy licencje i zapoznajmy się z ich definicjami.

3. Jeśli korzystamy ze zdjęć w licencji Creative Commons, podajmy autora zdjęcia, jego pseudonim, źrodło fotografii lub link do niej – im dokładniejszy opis, tym lepiej.

4. Sięgajmy do banków zdjęć, rzadziej do wyszukiwarki Google, czy Pinterest, gdyż w tych miejscach trudniej ustalić, czy grafika została udostępniona pierwotnie przez samego autora.